BAĞLAMA KURSU

BAĞLAMA NEDİR?

Bağlama, telli-mızraplı çalgılar ailesinde bulunan, perdeli bir çalgıdır. Dede Korkut hikâyelerinde

dahi döneminin farklı isimleriyle sözü geçen bağlama, Halk Müziği’nin ana çalgısı olarak da

nitelendirilir.

Gelişimini tamamlamamış bir çalgı olan bağlamanın ne yazık ki standart bir boyut-ebat ölçeği

yoktur ancak göz kararı boyutlandırmalarına ve büyüklüklerine göre farklı isimlerle anılır.

Örneğin en küçük örneğine cura, en büyük örneğine ise meydan sazı ismi verilir.

Bağlamanın büyüklüğüne göre ise perde sayısı artar. Perde, en basit tanımı ile bağlama sapının

üzerinde gördüğümüz siyah çizgilerdir ve bu çizgiler bizlere hangi notanın nerede olduğu

konusunda kılavuzluk eder.

Bağlamanın alt kısmında şişkin bir şekilde duran kısma tekne adı verilir. Tekneyi kapatan ve

tellerin başladığı bölge ise kapak veya göğüs olarak adlandırılır. Perdelerin bulunduğu ve

parmaklarımızı hareket ettirerek melodiler üretebileceğimiz kısım ise sap, kol veya klavye olarak

bilinir. En üstte, tellerin bağlandığı araçlara ise burgu veya kulak adı verilir.

Binyıllardır çalınan bir müzik aleti olan bağlama, zamanla değişimler geçirerek bu güne kadar

gelmiştir. Bu yolculuğunda, bağlama gelişirken elbette farklı çalım ve tavır teknikleriyle birlikte

gelişmiştir. Bu teknikler yöreden yöreye farklılık göstermektedir ancak günümüzde bilgiye

ulaşımın kolaylaşması ve bağlama sanatçılarının bağlama çalanlar ve çalmak isteyenler

tarafından daha rahat takip edilebilmesiyle birlikte tam olarak olmasa da bir standart

oluşturulmaya başlanmıştır.

BAĞLAMA İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

Bağlama Mı? Saz Mı?

Belki de bağlamayla ilgili en çok sorulardan biri, öğrenmeye çalıştığımız çalgıya hangi isimle hitap

edeceğimiz yönünde olmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki saz, enstrüman kelimesinin

dilimizdeki karşılığıdır. Yani gitar, kanun, klarinet, davul vb. enstrümanlara da akademik olarak

saz denmektedir. Anadolu’nun birçok bölgesinde bağlamadan başka enstrüman bulunmadığı için

en fazla bağlamaya saz denmiş ve bu yıllar boyu günümüze kadar bu şekilde taşınmıştır. Ancak

bu kullanım yanlıştır. Bağlamaya, bağlama denmelidir

Kısa Sap Bağlama Mı? Uzun Sap Bağlama Mı?

En sık sorulardan biri de başlangıç aşamasında hangi bağlamaya başlanması gerektiğidir. Bu

konuda sizin dinlediğiniz ve icra etmek istediğiniz yörenin etkileyiciliği büyüktür. Örneğin; Ege,

Konya, Karadeniz, Silifke, Orta Anadolu yörelerini tavırlarıyla birlikte icra etmek istiyorsanız uzun

sap bağlama çalmanızı öneriyoruz ancak Tokat, Sivas, Erzincan, Dersim, Elazığ gibi bölgelerin

türkülerini dinliyor ve bu bölgelerde yoğunlaşmak istiyorsanız kısa sap bağlama çalmalısınız. İki

türün de adı her ne kadar bağlama olsa da, farklı nota dizilimlerinden kaynaklı çalım teknikleri,

akort sistemi ve pozisyonlar farklı olarak karşımıza çıkmaktadır ancak bu noktada ayrımların sizi

korkutmaması gerekir çünkü iki yıllık bir aşinalık sürecinden sonra, yeterli çalışmayla iki tür

bağlamayı da rahatlıkla çalabilecek pozisyona gelebilirsiniz.

Öte yandan yöre farklılıklarının bulunması, birinde çalınanın diğerinde çalınamayacağı anlamına

gelmez. Örneğin Orta Anadolu parçaları uzun sapla olması gerektiği gibi çalınır ama kısa sap

bağlamada da bu parçaların tamamını çalabilirsiniz. Aynı durum tersi için de geçerlidir.

Bağlama Kursu’nda Yaş Sınırı Var Mı?

Bağlamayı kavrayabilmek için yeterli vücut yapısına sahip olmak gerekir. Bu sebeple net bir

başlangıç yaşı vermek yanlış olur ancak ortalama 8 yaşından itibaren herkes bağlama öğrenmeye

başlayabilir. Çocuğunuzun ilerde iyi bir bağlama sanatçısı olmasını istiyorsanız bu yaşlardan

itibaren bağlama kursuna göndermenizi tavsiye ediyoruz.

Bağlama Çalmayı Öğrenmek Zor Mudur?

Bağlama, perdeli bir müzik aleti olduğu için öğrenmesi zor değildir. Ancak öğrenme sürecinin

hızlılığı tamamen öğrencinin ilgisiyle alakalıdır. Genellikle haftada bir saat yapılan derslerden

sonra öğrenci, o bir saatte aldığı bilgileri pratik olarak bağlama üzerinde tekrarlamazsa, çalım

tekniklerini içselleştirmesi zorlaşacaktır ve öğrenme süreci uzayacaktır. Ancak bir sonraki derse

kadar çalışmış olarak gelen öğrencilerle hızlı bir şekilde yol katedilmektedir.

Not: Unutmamak gerekir ki bağlama uzun yıllardır çalınan ve önemli bir coğrafyayı kapsayan bir

müzik aletidir ve bağlamayla ilgili tüm bilgileri bir arada sunan bir yayın, henüz basılmamıştır.

Burada vermek istediğimiz temel giriş bilgilerinden daha fazlasına ihtiyacı olan okuyucularımız,

iletişim sayfamızdan bizimle iletişime geçebilir ya da Oktav Sanat Akademi’de bağlama

hocamızla yüz yüze sohbet ederek edinmek istediği bilgilere daha detaylı olarak ulaşabilir.